ببینید | بردی که هنوز پیشکسوتان استقلال به آن افتخار می‌کنند | نیم قرن پس از یک «دوئل»

محمدرضا یوسفی کارگردان مستند «دوئل امجدیه» از آثار راه‌یافته به چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم «عمار» در گفتگو با خبرنگار ایرنا، درباره این اثر توضیح داد: این مستند روایتی از یک واقعه تاریخی است که در تاریخ ۲۰ فروردین سال ۴۹ در جام باشگاه‌های آسیا اتفاق افتاد. از دل این اتفاق که همزمان با فینال جام باشگاه‌های آسیا بود، اتفاقات و حواشی مختلفی رخ داده است که بازخوانی آن‌ها برای ما جذاب بود.

وی افزود: مساله اصلی ما در این مستند، نوع مواجهه ما با مساله فلسطین بود. احساس می‌کردیم فضای این مواجهه در سال‌های اخیر کمی حاکمیتی شده و در فضا‌های مردمی و تعاملات اجتماعی، این نسبت کم‌رنگ شده است. در حین بررسی این موضوع بود که متوجه این سوژه، از دل تاریخ شدیم. در زمان رژیم پهلوی، اتفاقی در این راستا رقم خورده بود که کاملا ماهیت مردمی داشت.

این مستندساز ادامه داد: از طریق چند کلیپ و آیتم مرتبط با آن اتفاق، پیگیری‌هایی داشتیم تا توانستیم به بازیکنان قدیمی تیم استقلال یا همان تاج سابق گفتگو داشته باشیم و هر چه جلوتر هم می‌رفتیم، این اتفاقات برای‌مان جذاب‌تر می‌شد. رفته‌رفته متوجه شدیم این بازی چه حواشی جذاب و ناگفته‌ای داشته و چه بازتاب‌های زیادی را هم در میان مردم ما و هم در میان اسرائیلی‌ها رقم زده است.

یوسفی گفت: سوژه اصلی این مستند، وجه اجتماعی‌سازی جریان مقاومت است. در فرآیند اجتماعی‌سازی مقاومت، ما کم کار کرده‌ایم و به همین دلیل برخی از مردم امروز دچار این ابهام شده‌اند که چرا باید از فلسطین حمایت کنیم و چرا اساسا از بازی با اسراییل در میدان‌های ورزشی پرهیز می‌کنیم؟ ایجاد این ابهامات حاصل کم‌کاری‌های ما بوده است. اتفاقا در فرآیند طراحی این مستند هم با این چالش مواجه بودیم که نکند برداشت مخاطب این باشد که می‌توانیم با اسراییلی‌ها مسابقه بدهیم و نهایت آن‌ها را شکست می‌دهیم! آنچه در این مستند به آن اشاره کردیم این بود که درست است که تیم اسراییلی شکست می‌خورد، اما بعد از بازی از طریق رسانه‌های خود تبلیغ کردند که نفس این بازی برای آن‌ها پیروزی بوده و مردم ایران را حامی اسراییل معرفی کردند!

این مستندساز ادامه داد: یکی از مباحثی که به آن پرداخته‌ایم هم بحث فوتبال و ملی‌گرایی است. فوتبال همان ابزاری است که می‌تواند کشور‌ها را به سمت این ملی‌گرایی ببرد و از همین طریق به رسمیت شناختن تیم ملی فوتبال مثل اسراییل می‌تواند برای آن‌ها هویت‌آفرینی کند. با همین دو استدلال نشان دادیم که اگر وارد میدان بازی فوتبال با آن‌ها شویم، چگونه می‌توانند بهره‌برداری خودشان را از این بازی داشته باشند. آنقدر این موضوع برای آن‌ها مهم است که برای استقبال از تیم‌های ورزشی‌شان، شخص نخست‌وزیرشان اقدام می‌کند و این نشان‌دهنده درجه اهمیت این موضوع برای آن‌هاست.

وی افزود: ماجرای مستند «دوئل امجدیه» اشاره به حرکت مردعی علیه سیاست عادی‌سازی روابط با اسراییل در دوره پهلوی دارد. به نوعی مردم در جریان این بازی تو دهنی محکمی به شاه زدند، اما شاه با سوءاستفاده از تب و تاب همین بازی و واکنش‌های مردمی به آن توانست روی جریان بحرین سرپوش بگذارد. ما در همین مقطع بود که بحرین را از دست دادیم و اسدالله علم هم در کتاب خاطرات خود به این نکته اشاره کرده است که از بخت بلند شاه بود که مردم به کلی ماجرای بحرین را فراموش کردند!

این مستندساز با اشاره به گفتگو با پیشکسوتان تیم استقلال که در این بازی حضور داشته‌اند، گفت: یکی از نکات جالب برای من در این گفتگو‌ها این بود که برد در این بازی را همچنان یکی از بهترین خاطرات ورزشی خود می‌دانند. تصور ما این بود که شاید برخی از این چهره‌ها نسبتی با فضای آرمان فلسطین و مباحثی از این دست نداشته باشند، اما از آنجایی که آن اتفاق کاملا جنبه مردمی داشت، آن‌ها هم همراه با مردم به این برد افتخار می‌کنند.